Sau 34 năm chiến tranh kết thúc, chị Hồ Thị Thu Hiền - cựu thanh niên xung phong (TNXP) ở khối Tân Phong, phường Lê Mao, TP.Vinh - mới vinh dự được phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân (LLVTND).

Vinh dự và tự hào, nhưng trong sâu thẳm lòng chị vẫn băn khoăn, day dứt bởi đơn vị C202- N241- P31 TNXP Nghệ An mà chị làm đại đội trưởng vẫn chưa được tuyên dương công trạng, dù thủ tục đề nghị khen thưởng cho chị và đơn vị được tiến hành cùng đợt, từ năm 1995...?!

Tháng 3/1969, Hồ Thị Thu Hiền (sinh năm 1947) đang là Bí thư đoàn xã Hưng Phú, Hưng Nguyên (Nghệ An) thì được tỉnh điều động làm đại đội trưởng C202- N241 - P31 TNXP Nghệ An. Đơn vị có 150 người (93 nữ, 57 nam) vào phục vụ chiến đấu tại chiến trường Trị- Thiên (B1), rồi tham gia chiến dịch đường 9 - Nam Lào vào tháng 2/1971. Kết thúc chiến dịch họ chuyển sang làm giao liên cho đường dây Đoàn 559, đến cuối năm 1974 thì chuyển quân ra Bắc.

Gần 5 năm bám trụ Trường Sơn, trải qua nhiều nhiệm vụ khác nhau như làm đường, tải thương, gùi thồ, giao liên, rà phá bom mìn, kho, trạm... nhiệm vụ nào đơn vị của chị cũng hoàn thành xuất sắc. Rất nhiều người, nhiều đơn vị trên tuyến đường 559 biết đến C202 TNXP Nghệ An và người nữ chỉ huy thông minh, dũng cảm. Người ta không gọi theo phiên hiệu đơn vị mà cứ quen gọi một cách trìu mến là "đại đội o Hiền".

Nữ anh hùng LLVTND Hồ Thị Thu Hiền.

Với dáng người nhỏ nhắn, nhanh nhẹn, thông minh quyết đoán trong công việc, Hiền trở thành tấm gương sáng cho đồng đội học tập: Gùi hàng nào nặng nhất, xe hàng nào được bốc dỡ nhanh nhất, doanh trại gọn gàng ngăn nắp nhất, cáng thương nào ít người áp tải nhất... đều được nhận ra ngay là của o Hiền, hay đại đội o Hiền.

Trong chiến dịch đường 9 Nam Lào, đơn vị của chị được bổ sung làm nhiệm vụ tải thương phục vụ Sư đoàn 308 đánh vào cứ điểm bản Đông hàng tháng trời. Quân ta thương vong nhiều, không quản ngại hy sinh, ác liệt dưới mưa bom, bão đạn, các chị quyết không để cho thương binh, liệt sỹ phải nằm lại, phải chịu thêm lần nữa sự sát hại của kẻ thù. Chính các chị đã phối hợp với quân chủ lực bắt sống tên đại tá lữ đoàn trưởng Nguyễn Văn Thọ của Nguỵ quân, đưa về cứ an toàn.

Tổng kết chiến dịch, đơn vị được tuyên dương công trạng, riêng chị Hiền được tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng Ba, được ra miền Bắc báo cáo điển hình tại Đại hội thi đua toàn quân và được đề nghị phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVTND cùng với tập thể C202 TNXP Nghệ An.

Đất nước hoà bình, C202 TNXP Nghệ An của các chị được chuyển ra Bắc an dưỡng và giải quyết chế độ chính sách, người chuyển ngành đi học, người thì trở về địa phương sinh sống. Chị Hiền được cử đi dự Đại hội Đoàn TNCS Hồ Chí Minh toàn quốc, được bầu vào Ban Chấp hành Trung ương Đoàn, có mặt trong đoàn đại biểu thanh niên Việt Nam tham dự Festivan quốc tế tại Trung Quốc.

Sau đó chị được chuyển về công tác tại Tỉnh đoàn Nghệ An, rồi Sở Xây dựng và về hưu năm 1995. Thời gian cứ thế qua đi, thủ tục đề nghị phong tặng Anh hùng cho chị và đơn vị cũng bị rơi dần vào quên lãng do nhiều nguyên nhân?! Năm 1995, Pháp lệnh người có công được ban hành, nhà nước có chủ trương tiếp tục phong tặng và truy tặng danh hiệu Anh hùng LLVTND cho những tập thể và cá nhân có thành tích xuất sắc trong 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ mà chưa được xem xét.

Chị Hiền và những đồng đội của đơn vị cũ cùng nhau họp lại, làm tiếp các thủ tục cần thiết theo hướng dẫn mới của các ngành, các cấp. Không quản vất vả, khó khăn, mặc dù sức khoẻ không còn tốt và tuổi tác đã xế chiều, chị Hiền lặn lội ra Hà Nội, đến Trung ương Đoàn, Viện Thi đua khen thưởng rồi vòng đi vòng lại nhiều lần vào tận Quảng Bình, quay về địa phương nơi cư trú để xoay cho đủ thủ tục theo quy định...

Phải chờ đợi mất 14 năm sau chị mới được tôn vinh vào đầu năm 2009. Chị là một trong 6 người đang còn sống được phong tặng và truy tặng danh hiệu Anh hùng trong danh sách 69 người tham gia kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ.

Khi chúng tôi đến thăm, chị Hiền đang lục tìm hồ sơ lưu trữ các thủ tục của đơn vị C202 TNXP Nghệ An đã được các cấp, các ngành đề nghị khen thưởng, để chuẩn bị cho những chuyến đi "gõ cửa" các cơ quan, tổ chức có trách nhiệm giải quyết, làm tròn lời hứa với đồng đội. Chị xúc động nói: "Tôi lo xong được việc này cho đồng đội thì lòng mới thanh thản, có nhắm mắt cũng an tâm"!

Lê Lân-BNA