Thực tế cho thấy, việc triển khai quy hoạch và xây dựng nghĩa trang tập trung là vấn đề hết sức cần thiết, phù hợp với thực tế xây dựng và phát triển của một đô thị văn minh, hiện đại. Xác định rõ điều đó, năm 2019, với chức năng, nhiệm vụ được giao, Công ty Cổ phần Môi trường và Công trình đô thị Nghệ An đã khắc phục khó khăn, nỗ lực triển khai thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ nhằm thực hiện quy hoạch nghĩa trang phù hợp với tình hình thực tế và yêu cầu của người dân.

​Thời gian qua, trên địa bàn TP Vinh có nhiều nghĩa trang đã tồn tại hàng chục năm với hàng nghìn ngôi mộ nằm chen chúc, lộn xộn. Những nghĩa trang này nằm trong khu dân cư nên đã ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống sinh hoạt của người dân. Điển hình là việc thắp hương, đốt vàng mã khiến cho nguồn nước bị ô nhiễm, rác thải tràn lan; nhiều người dân cải táng mộ đổ gạch, đá bừa bãi trên đường làm cản trở giao thông, mất mĩ quan đô thị. Phần lớn các nghĩa trang đã quá tải, không có tường rào bảo vệ, không nhà quản trang, hệ thống thoát nước tạm bợ... Với xu thế tập trung phát triển đô thị theo hướng văn minh, hiện đại, những nghĩa trang này không còn phù hợp với tình hình hình thực tế. Đặc biệt, TP Vinh đang thực hiện nhiều dự án xây dựng trên địa bàn, trong đó có một số dự án được quy hoạch trên phần đất của các nghĩa trang nói trên. Do đó, để việc triển khai dự án được thuận lợi, đòi hỏi phải thực hiện công tác giải phóng mặt bằng, di dời một số nghĩa trang tiến hành thi công. Tuy nhiên, vấn đề tìm kiếm mặt bằng để bố trí di dời nghĩa trang gặp rất nhiều khó khăn. Thực trạng nói trên là nỗi lo lắng chung của các hộ dân sinh sống trong khu vực này; đồng thời là vấn đề cấp bách nhận được sự quan tâm của các cấp, ngành thành phố. Điển hình như tại nghĩa trang phường Quán Bàu và xã Hưng Đông, do nằm trong quy hoạch dự án xây dựng đường 72m Vinh – Hưng Tây, thuộc Tiểu dự án phát triển đô thị Vinh nên phải di dời hơn 400 ngôi mộ để có mặt bằng thi công dự án. Trước chủ trương của thành phố, phần lớn người dân đều đồng thuận chấp nhận phương án đền bù giải phóng mặt bằng. Tuy nhiên, việc bố trí đất để di dời phần mộ của gia đình là# vấn đề khiến họ hết sức quan tâm.

Một góc nghĩa trang cát táng Cồn Túc, xã Nghi Kim, TP Vinh

Trước yêu cầu cấp thiết phải quy hoạch lại hệ thống nghĩa trang, cuối năm 2015, TP Vinh ban hành Quyết định 12831 phê duyệt điều chỉnh Đề án quy hoạch xây dựng và quản lý nghĩa trang trên địa bàn đến năm 2020 và định hướng đến năm 2030. Thực hiện Đề án nói trên, Công ty Cổ phần Môi trường và Công trình đô thị Nghệ An đã tiến hành khảo sát tìm kiếm mặt bằng đầu tư xây dựng nghĩa trang để bố trí di dời các phần mộ cho người dân. Đơn vị đã làm tốt công tác tham mưu lập quy hoạch, đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật nghĩa trang cát táng Cồn Túc thuộc xã Nghi Liên, TP Vinh. Hiện nay, Công ty đã hoàn thành nhiệm vụ xây dựng các nghĩa trang mới phục vụ việc di dời những nghĩa trang hiện hữu nằm trong khu dân cư và những nghĩa trang trong diện giải phóng mặt bằng thuộc các dự án xây dựng hạ tầng của thành phố. Cùng với đó, đảm bảo tiến độ, thời gian và đưa vào sử dụng có hiệu quả, đáp ứng yêu cầu thực hiện các dự án của thành phố như: Dự án di dời mồ mả Khu đô thị nam Lê Lợi; Dự án đường 72m và khu tái định cư 9 ha phường Quán Bàu; dự án nam đường Nguyễn Sỹ Sách với diện tích hơn 4.000 m2 và được ghi nhận đến nay đã khai thác gần hết. Song song với việc thực hiện đầu tư xây dựng nghĩa trang Cồn Túc, đơn vị tiếp tục tham mưu công tác lập quy hoạch thực hiện Dự án nghĩa trang Cồn Vàng tại xã Nghi kim. Đến thời điểm hiện tại đã san lấp mặt bằng hơn 30.000 m2. Những kết quả này đã góp phần đẩy nhanh tiến độ trong công tác giải phóng mặt bằng của các dự án do thành phố làm chủ đầu tư. Đặc biệt, người dân có mồ mả nằm trong dự án khi di dời có đất sạch để cải táng đều đồng thuận di dời nơi đến một cách nhanh chóng, tạo điều kiện cho chủ đầu tư các dự án triển khai kịp tiến độ, đồng thời góp phần trong công tác chỉnh trang đô thị.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, trong quá trình hoạt động, Công ty còn gặp một số hạn chế nhất định. Trong đó, công tác lập dự án, vướng mắc khảo sát lựa chọn địa điểm để đầu tư và một số cơ chế chính sách của tỉnh, về thủ tục hành chính nên vẫn còn nhiều khó khăn. Đặc biệt, dự án nghĩa trang Cồn Vàng có nguồn gốc là đất công sản thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quản lý nên phải thực hiện theo đúng Nghị định 167 “Về việc sắp xếp lại đất công” dẫn đến việc kéo dài thời gian thi công xây dựng. Cùng với đó, công tác quản lý và đầu tư xây dựng, nhất là nhu cầu xây dựng các khu mộ không tuân thủ theo lịch trình mà luôn phát sinh theo nhu cầu tâm linh  nên việc bố trí sản xuất gặp nhiều khó khăn trong quản lý điều hành. Ngoài ra, quá trình triển khai thực hiện, người dân vẫn chưa đồng thuận về việc di dời các phần mộ tại những nghĩa trang nằm trong nội thành ra các vùng xa khu dân cư tại các xã ngoại thành. Đặc biệt, việc bố trí quỹ đất cũng như nguồn vốn còn hạn chế. Trước thực trạng này, để thực hiện hiệu quả Đề án đã ban hành, nhất là tiếp tục xây dựng TP Vinh trở thành đô thị văn minh, hiện đại, bên cạnh sự cố gắng nỗ lực của Công ty Cổ phần Môi trường và Công trình đô thị Nghệ An, rất cần sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt của các cấp, ngành và sự ủng hộ, đồng thuận của người dân trên địa bàn.