Thí sinh tham dự kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 - Ảnh: Hà An

Kỳ tuyển sinh lớp 10 THPT năm học 2018-2019 ở tỉnh ta có 2 hình thức: Xét tuyển và thi tuyển. Thi tuyển đối với các trường có số hồ sơ đăng ký dự thi vượt quá chỉ tiêu được tuyển; xét tuyển đối với các trường có số hồ sơ đăng ký dự thi không vượt quá chỉ tiêu được tuyển. Theo kết quả đăng ký dự thi, Sở GD&ĐT đã công bố danh sách 62 trường thực hiện thi tuyển và 22 trường (phần lớn là trường ngoài công lập) thực hiện xét tuyển. Trong 6 trường THPT thuộc 5 huyện vùng cao, năm nay chỉ có Trường THPT Kỳ Sơn thực hiện xét tuyển do số hồ sơ đăng kí dự tuyển thấp hơn chỉ tiêu được tuyển, 5 trường còn lại gồm THPT Tương Dương 1, THPT Tương Dương 2 (Tương Dương), THPT Con Cuông (Con Cuông), THPT Quỳ Châu (Quỳ Châu), THPT Quế Phong (Quế Phong) đều tổ chức thi tuyển.

Trong số 62 trường THPT tổ chức thi tuyển, có không ít trường có số lượng học sinh đăng ký dự thi không vượt nhiều so với chỉ tiêu được tuyển. Chẳng hạn: Trường THPT Yên Thành 2 có 504 chỉ tiêu thì chỉ có 509 hồ sơ đăng ký dự thi (vượt 5 em); với những con số đó, Trường THPT Nghi Lộc 3 là 462 - 469 (vượt 7 em), Trường THPT Tương Dương 2 là 210 - 218 (vượt 8 em), Trường THPT Thanh Chương 3 là 400 - 409 (vượt 9 em), THPT Anh Sơn 3 là 252 - 263 (vượt 11 em), Trường THPT Tương Dương 1 là 420 - 432 (vượt 12 em), Trường THPT Yên Thành 3 là 378 - 392 (vượt 14 em), THPT Thái Hòa là 378 - 394 (vợt 16 em), Trường THPT Nguyễn Sĩ Sách là 400 - 420 (vượt 20 em)... Tỷ lệ chọi thấp, khả năng trúng tuyển cao; tổ chức một kỳ thi mà chỉ để loại 5 - 10 thí sinh thì quả là hết sức bất cập: mất thời gian và sức lực, lại tốn kém tiền của của xã hội và tạo áp lực không đáng có cho học sinh, đó là chưa nói đến việc có khả năng xuất hiện các lớp luyện thi mà mấy lâu nay chúng ta đang cố gắng dẹp bỏ.

Sự tốn kém tiền bạc là điều có thể thấy ngay. Hàng ngàn thầy cô giáo và cán bộ giáo dục được huy động để tham gia tổ chức coi thi, chấm thi. Ví dụ, Trường THPT Thanh Chương 3 có 409 hồ sơ đăng ký, cần có 18 phòng thi (mỗi phòng 24 thí sinh). Một hội đồng coi thi được tổ chức cần có ít nhất: 1 Chủ tịch, 2 Phó Chủ tịch, 1 thư ký, 5 bảo vệ, 2 phục vụ, 2 thanh tra và với 18 phòng thi phải có 36 giám thị trong phòng thi và khoảng 4 - 6 giám thị hành lang. Như vậy, với trường này phải có khoảng 55 người làm công tác thi, chưa kể đến nhân lực chấm thi và làm một số công việc liên quan. Và, số tiền để chi cho việc tổ chức thi tuyển sẽ là không hề nhỏ, trong khi đó, hoàn thành kỳ thi chỉ loại bỏ được 9 thí sinh (đó là chưa tính đến việc sẽ có thí sinh bỏ thi).

Cô Lê Thị N. (giáo viên TP. Vinh) cho rằng: Thi tuyển hay xét tuyển đều có cái hay. Nhưng việc đánh giá học sinh không chỉ thể hiện qua một kỳ thi, mà phải được đánh giá trong suốt quá trình học từ lớp 6 đến lớp 9. Để chuẩn bị cho kỳ thi vào lớp 10, học sinh phải tăng cường học thêm, tập trung ôn tập và lịch luyện thi luôn căng thẳng. Không những tốn thời gian của học sinh, các thầy cô cũng phải tham gia việc tổ chức coi thi và chấm thi. Tạo ra áp lực lớn không đáng liệu có nên? Giảm bớt một kỳ thi tuyển sinh không chỉ tiết kiệm được một khoản kinh phí không nhỏ mà còn góp phần chống được tình trạng dạy thêm, học thêm vào mỗi mùa thi.

Nói về vấn đề này, một cán bộ ngành giáo dục về hưu bày tỏ: Thi tuyển vào lớp 10 THPT là một giải pháp hiệu quả để kiểm soát chất lượng đầu vào. Tuy nhiên, chỉ nên tổ chức thi tuyển đối với các trường có số hồ sơ đăng ký vượt nhiều so với số chỉ tiêu được tuyển; còn với các trường mà số đăng ký vượt không nhiều so với chỉ tiêu được tuyển (tỷ lệ trúng tuyển từ trên 95% trở lên) thì không nên tổ chức thi tuyển. Với những trường này chỉ nên thực hiện xét tuyển để đỡ gánh nặng, lo toan cho học sinh, phụ huynh, thầy cô giáo và cả chính bản thân nhà trường. Tất nhiên, nếu xét tuyển, phải có tiêu chí xét tuyển rõ ràng để đảm bảo công bằng, khách quan.