Theo báo cáo của TP.Vinh, vướng mắc trong GPMB đã ảnh hưởng lớn đến tiến độ thực hiện Tiểu Dự án đô thị Vinh, các gói thầu không có đủ mặt bằng sạch để triển khai thi công, một số gói thầu đã phải gia hạn thời gian thực hiện. Theo Quyết định phê duyệt dự án 4522/QĐ.UBND-CN ngày 20/4/2016 của UBND tỉnh Nghệ An, thời gian thực hiện dự án đến tháng 6/2017. Như thế, Dự án có nguy cơ không về đích đúng hẹn. 

Vướng mắc giải phóng mặt bằng ở nhiều điểm

Gia đình bà Hoàng Thị Lường ở xóm Yên Bình, xã Hưng Đông thuộc diện phải giải phóng mặt bằng gói thầu xây dựng đường Vinh - Hưng Tây (nối đường 72m) lên Hưng Nguyên. Bà là hộ tiên phong chấp thuận phương án đền bù sớm nhất và mong muốn được bàn giao mặt bằng để ra vị trí tái định cư.

Tại khu tái định cư phường Quán Bàu, nhiều gia đình vẫn chưa GPMB.

Vừa qua, do nhường phần đất để làm đường thi công cầu vượt đường sắt, lại gặp mưa to, cả khu đất ngập lụt nặng, cả nhà không có đường đi, phải bắc gỗ trèo lên tường ra phía ngoài. Trao đổi với phóng viên, bà cho biết, theo thỏa thuận ban đầu, diện tích gần 500m2 đất làm nhà ở của bà sẽ được đổi thành diện tích tương tự ở khu tái định cư, tuy nhiên đến nay, gia đình bà chưa nhận đủ đất nên chưa di dời được. Gia đình lại thuộc diện chính sách nên mong chính sách đền bù hợp lý. Bà rất muốn được sớm cấp bìa đất mới để đảm bảo thủ tục khi xây dựng nhà mới. 

Không chỉ vướng mắc ở trường hợp bà Lường mà cả xóm Yên Bình còn chưa giải phóng mặt bằng được. Gói thầu xây dựng đường Vinh - Hưng Tây đoạn từ Km4+620.00 đến km6+224.34 và cầu vượt đường sắt ký hợp đồng ngày 29/2/2016, hoàn thành ngày 14/7/2017.

Tuy nhiên, khối lượng thi công ước đạt 30%, trong khi thời gian đã triển khai khoảng 50%, tiến độ thi công chậm là do vướng mắc về GPMB. Phần đất các doanh nghiệp Công ty CP Vận tải ô tô 5, Công ty TNHH Thương mại Kim Liên, Xí nghiệp đầu máy Vinh... vẫn chưa có phương án bồi thường GPMB được duyệt để triển khai thực hiện, ảnh hưởng rất lớn đến tiến độ thi công đoạn qua cầu vượt đường sắt. Các gói thầu khác thuộc dự án đường Vinh - Hưng Tây về đất ở chưa có phương án bồi thường GPMB và tái định cư, khu tái định cư (TĐC) tại chỗ chưa được hoàn thành.

Tại gói thầu nâng cấp, cải tạo mương xung quanh Thành cổ Vinh, được ký hợp đồng ngày 27/1/2016, kế hoạch hoàn thành vào ngày 10/8/2017; khối lượng thi công ước đạt 25%, trong khi thời gian đã triển khai khoảng 50%.

Tại phường Cửa Nam, có 195 hộ bị thu hồi đất, đã phê duyệt phương án bồi thường GPMB cho 188 hộ với số tiền 62,5 tỷ đồng, đã chi trả 32,5 tỷ đồng, trong đó có 99 hộ đã nhận, các hộ còn lại đang tiếp tục giải quyết, dự kiến hoàn thành trong tháng 11/2016.

Nhiều xóm ở xã Hưng Đông thuộc đường 72 m TP.Vinh - Hưng Tây chưa được GPMB.

Tại phường Quang Trung có 25 hộ bị thu hồi đất, đã phê duyệt phương án bồi thường GPMB cho 25 hộ với số tiền 14,2 tỷ đồng, đã chi trả 7,4 tỷ đồng trong đó đã có 18 hộ đã nhận, 3 hộ còn lại đang tiếp tục giải quyết, dự kiến hoàn thành trong tháng 11/2016.

Ở phường Đội Cung có 54 hộ bị thu hồi đất, đã phê duyệt phương án bồi thường GPMB cho 54 hộ với số tiền 11 tỷ đồng, đã chi trả 8,5 tỷ đồng, trong đó đã có 52 hộ đã nhận, 1 hộ còn lại đang tiếp tục giải quyết, dự kiến hoàn thành trong tháng 12/2016.

Tuy nhiên, vẫn còn nhiều hộ dân chưa chịu bàn giao mặt bằng, gây khó khăn cho nhà thầu triển khai thi công. Các hộ dân còn lại vẫn chưa có phương án GPMB và tái định cư để triển khai thực hiện. 

Hiện nay, còn 11 gói thầu đang thi công, song gói nào cũng gặp rắc rối về giải phóng mặt bằng. Gói thầu xây dựng đường nối Quốc lộ 46 với đường ven sông Lam đoạn từ km0+0.0 đến km4+359.54, ký hợp đồng ngày 28/1/2016, hoàn thành ngày 11/6/2017. Khối lượng thi công đến nay ước đạt 35%, trong khi thời gian đã triển khai khoảng 64%...

Trong khi đó, khu tái định cư phường Quán Bàu, nơi dành cho tái định cư của các dự án xây dựng hào Thành cổ và dự án khác, công tác đầu tư xây dựng vẫn chưa xong cũng do vướng mắc trong GPMB. Hiện Trung tâm Phát triển quỹ đất thành phố Vinh đã bàn giao và giải phóng mặt bằng toàn bộ phần đất nông nghiệp và trên 90% diện tích đất ở, đạt 90% diện tích toàn bộ khu tái định cư; còn 4 hộ chưa chi trả do người dân đang kiến nghị về giá bồi thường. Tại khu này, mặc dù một số hộ đã làm nhà mới nhưng vẫn chưa bàn giao đất cho dự án, trong khi đó Trung tâm Phát triển quỹ đất thành phố chưa có giải pháp hữu hiệu thuyết phục được người dân.

Thiếu vốn đối ứng

Đến thời điểm này, tổng số vốn đã giải ngân của Tiểu dự án đô thị Vinh là 42,030 triệu USD, đạt 50% tổng vốn dự án, thời gian thực hiện dự án là 77%. Nguồn vốn đối ứng cho dự án hiện đã cấp 805 tỷ đồng, trong đó ngân sách Trung ương 321 tỷ đồng; ngân sách địa phương (tỉnh và thành phố) 484 tỷ đồng; lũy kế thực tế giải ngân vốn đối ứng đến 10/10/2016 là 745/805 tỷ đồng, tương đương 92,5%. Như thế, vốn đối ứng còn thiếu 337 tỷ đồng cho toàn bộ dự án. Hiện nay, UBND tỉnh, UBND thành phố Vinh và Ban QLDA đang xúc tiến các thủ tục xin nguồn vốn Trung ương và tìm các nguồn vốn để tập trung ưu tiên cấp đủ vốn còn thiếu cho dự án là 337 tỷ đồng.

Đường 72m Vinh - Hưng Tây nhiều xóm vẫn chưa giải phóng mặt bằng xong.

Nguyên nhân chậm trong GPMB có thể nói ngoài nguyên nhân ý thức của người dân trong việc giải tỏa, chấp nhận các phương án đền bù GPMB cho những công trình lớn ở thành phố chưa cao, thì việc vào cuộc của các cơ quan được giao trách nhiệm, của các phường, xã đối với từng hộ dân trên địa bàn chưa quyết liệt. Trước thực tế về nguy cơ lỡ tiến độ cam kết với Ngân hàng Thế giới, các cấp, các ngành cần tập trung ưu tiên đẩy nhanh tiến độ GPMB, tăng cường tuyên truyền giải thích, công khai các chính sách bồi thường, minh bạch và đảm bảo quyền lợi cho người dân bị di dời. Bên cạnh đó, đảm bảo được vốn và giải ngân kịp thời theo đúng kế hoạch đáp ứng cho công trình. 

Trân Châu-Baonghean.vn