Hiện nay trên thế giới có khoảng 1,8 tỷ thanh thiếu niên trong độ tuổi từ 10 đến 24 - chiếm khoảng một phần tư tổng dân số trên toàn thế giới. Khát vọng và thành tựu của thế hệ trẻ sẽ giúp xây dựng tương lai của toàn thế giới.

Trẻ em gái vị thành niên trên khắp thế giới phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức hơn so với trẻ em trai cùng trang lứa.  Ở nhiều quốc gia, một em gái khi đến tuổi dậy thì đã được gia đình và cộng đồng cho là đã sẵn sàng để kết hôn, mang thai và sinh con. Em có thể bị ép phải kết hôn sớm và bỏ học, bị ảnh hưởng tới sức khỏe do phải sinh nở trước khi cơ thể em sẵn sàng cho việc đó. Em cũng có thể không được hưởng các quyền con người.

Ngày 1/1/2016, dân số thế giới đạt 7,3 tỷ người. (Ảnh minh họa: theguardian.com)

Không được đi học, sức khỏe không tốt và gần như không kiểm soát được cơ thể của mình, tương lai của các em có thể bị hủy hoại, tiềm năng của các em có thể sẽ không bao giờ được phát huy. Các thách thức và trở ngại mà một em gái vị thành niên phải đối mặt sẽ nhân lên bội phần nếu em là người dân tộc thiểu số, sống ở nông thôn và xuất thân trong một gia đình nghèo khó. 

Các chính sách và đầu tư cho giáo dục và y tế hỗ trợ cho trẻ em gái vị thành niên và các điều kiện kinh tế giúp tạo việc làm có vai trò đặc biệt quan trọng đối với các nước có nhóm dân số trẻ đông đảo và ngày càng gia tăng. Các nước này cần xác định được lợi thế của thời kỳ cơ cấu dân số vàng chính là ở tiềm năng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. 

Phần thưởng xổ số là những bé gái vị thành niên - một trò bệnh hoạn diễn ra giữa ban ngày ở Brazin năm 2015 (Ảnh: Daily Mail)

Thời kỳ cơ cấu dân số vàng là cú hích tăng trưởng kinh tế, diễn ra khi số người trong độ tuổi lao động nhiều hơn số người chưa đến hoặc đã quá tuổi lao động. Việc có tận dụng được tối đa lợi thế này phụ thuộc vào năng lực, học vấn và nghề nghiệp của người lao động, cùng với việc tiết kiệm và đầu tư nhiều hơn cho các nguồn lực sản xuất.

Trẻ em gái vị thành niên cần phải được tạo điều kiện để có thể bước vào giai đoạn trưởng thành một cách an toàn và khỏe mạnh. Các em cũng cần phải có cơ hội để có thể có thể có được tương lai tươi sáng. UNFPA, Quỹ Dân số Liên hợp quốc, cam kết thúc đẩy, bảo vệ các quyền này và hỗ trợ trẻ em gái vị thành niên để các em có thể tự đưa ra quyết định cho cuộc sống của mình. 

Các nhà hoạch định chính sách đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo quyền con người là phổ quát và tất cả mọi người đều được hưởng, trong đó có trẻ em gái vị thành niên - đối tượng đang phải đối mặt với nhiều khó khăn trong việc thực hiện quyền của các em như học tập, chăm sóc sức khỏe và không bị bạo hành. Các cộng đồng, các tổ chức phi chính phủ, các nhóm thanh thiếu niên, các nhà hoạt động xã hội, các tổ chức tôn giáo và chính trẻ em gái cũng có vai trò thiết yếu trong việc định hình các chính sách có tác động tới cuộc sống của các em và đảm bảo rằng các chính sách này thực sự đem lại những chuyển biến tích cực. 

Sự thành công của chương trình nghị sự phát triển bền vững phụ thuộc vào việc chúng ta hỗ trợ và đầu tư cho trẻ em gái vị thành niên hiệu quả đến mức nào.

Số trẻ em bị xâm hại tình dục có xu hướng ngày càng tăng (ảnh minh họa)

Chương trình nghị sự Phát triển bền vững 2030 là cơ hội có một không hai để trẻ em gái vị thành niên được hưởng các quyền của mình, được hiện thực hóa mong ước của các em và thay đổi thế giới của chúng ta. Khi các nước đầu tư cho y tế và giáo dục dành cho thanh thiếu niên, đặc biệt là trẻ em gái vị thành niên, tạo cơ hội cho các em phát huy trọn vẹn năng lực bản thân, thì các em sẽ có điều kiện tốt hơn để tận dụng lợi thế cơ cấu dân số vàng nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và giảm đói nghèo. 

Số trẻ em gái vào thời điểm năm 2016 đã kết hôn trước tuổi 18, phân theo khu vực: Châu Á – Thái Bình Dương: 59 triệu trường hợp; Đông Á và Nam Á: 8 triệu trường hợp; Tây Phi và Trung Phi: 8 triệu trường hợp; Các quốc gia Ả rập: 3 triệu trường hợp; Đông Âu và Trung Á: 1 triệu trường hợp.

Bên cạnh đó, mỗi ngày có 20.000 trẻ em gái tại các nước đang phát triển độ tuổi từ 15-17 sinh con; ước tính số ca nạo phá thai không an toàn ở trẻ em gái tuổi từ 15-19 là 3,2 triệu ca; 10% số trẻ em gái cho biết đã từng bị cưỡng bức quan hệ tình dục trước 15 tuổi; Tự tử và biến chứng thai sản là hai nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em gái từ 15-19 tuổi…Những số liệu này gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh các nước trên thế giới về tình trạng tảo hôn của trẻ em gái vị thành niên.

Trẻ em gái vị thành niên ở Ấn Độ hầu hết phải nghỉ học, cuộn thuốc lá phụ giúp gia đình

Thực tế ở nhiều quốc gia, một em gái khi đến tuổi dậy thì đã được gia đình và cộng đồng cho là đã sẵn sàng để kết hôn, mang thai và sinh con. Em có thể bị ép phải kết hôn sớm và bỏ học, bị ảnh hưởng tới sức khỏe do phải sinh nở trước khi cơ thể em sẵn sàng cho việc đó.

Em cũng có thể không được hưởng các quyền con người; không được đi học, sức khỏe không tốt và gần như không kiểm soát được cơ thể của mình; tương lai của các em có thể bị hủy hoại, tiềm năng của các em có thể sẽ không bao giờ được phát huy. Các thách thức và trở ngại mà một em gái vị thành niên phải đối mặt sẽ nhân lên bội phần nếu em là người dân tộc thiểu số, sống ở nông thôn và xuất thân trong một gia đình nghèo khó…

Nhưng khi các em được trao quyền, có phương tiện và thông tin để tự quyết định cuộc sống của mình thì các em sẽ có nhiều cơ hội phát huy tiềm năng và trở thành một tác nhân tích cực tạo ra sự thay đổi trong gia đình, cộng đồng và quốc gia.

Tại Việt Nam, tỷ lệ trẻ vị thành niên chiếm khoảng 1/5 dân số. Nhóm dân số này là lực lượng xã hội to lớn và là nhân tố quan trọng quyết định tương lai của đất nước. Tuy nhiên, không phải tất cả trẻ vị thành niên đều được tiếp cận với giáo dục và chăm sóc sức khỏe có chất lượng, đặc biệt là trẻ em gái vị thành niên.

Chủ đề Ngày Dân số Thế giới 2016 là: “Đầu tư cho trẻ em gái vị thành niên” với mong muốn tất cả các quốc gia sẽ có sự đầu tư đúng đắn nhất cho các em, vì một tương lai tốt đẹp hơn. Ảnh: Chí Cường

Hướng ứng thông điệp Ngày Dân số Thế giới, Việt Nam đã cam kết thúc đẩy, hỗ trợ và bảo vệ các quyền của trẻ em gái vị thành niên để các em có thể tự đưa ra các quyết định cho cuộc sống của mình trong tương lai; đồng thời tăng cường công tác vận động cộng đồng, các tổ chức phi chính phủ, các nhóm thanh thiếu niên, các nhà hoạt động xã hội, các tổ chức tôn giáo và chính trẻ em gái vị thành niên trong việc định hình các chính sách có tác động tới cuộc sống của các em…

Thái Bình - Baonghean.vn (Tổng hợp)