Rác thải đủ loại trôi lềnh bềnh trên mặt nước, gia cầm, súc vật chăn thả ngay cạnh bờ sông Đào, nhiều hộ gia đình vạn chài sống trôi nổi trên sông nơi nguồn nước thô chảy qua 3 trạm bơm Cầu Mượu, Cầu Đước và Cầu Bạch. Đó là những gì chúng tôi quan sát được khi “mục sở thị” tại khu vực trạm bơm cầu Mượu của nhà máy nước Hưng Vĩnh tại xã Nam Giang, huyện Nam Đàn. Được biết, đây là đơn vị cung cấp nước cho hơn 90% dân cư TP Vinh và các vùng phụ cận trong nhiều năm qua. Tuy nhiên, thời gian gần đây, người dân liên tục phản ánh nguồn nước của nhà máy đã bị ô nhiễm nghiêm trọng.

Nguồn nước ô nhiễm tại trạm bơm cấp 1 cầu Mượu thuộc nhà máy nước Hưng Vĩnh

Bà Trần Thị T, trú tại gần khu vực cầu Mượu, nơi có nhà máy nước Hưng Vĩnh cho biết: “Trên dòng sông này, thỉnh thoảng người dân chúng tôi vẫn thấy nhiều xác chết của động vật trôi nổi gần khu vực cống hút nước lên của nhà máy. Rồi cạnh đó, phía thượng nguồn, cống xả thải của Công ty bia Sài Gòn Sông Lam cũng xả ra dòng sông Mượu gây ra mùi hôi thối, xù uế nồng nặc vào những ngày nắng oi bức. Gia đình tui dùng nước máy cũng lo ngay ngáy vì nguồn nước sông đang bị ô nhiễm như vậy. Mà bây giờ không dùng nước máy thì cũng không biết dùng nguồn nước gì để phục vụ sinh hoạt hàng ngày cả. Nắng nóng kéo dài, nguồn nước ngầm cũng cạn kiệt hết”.

Đi dọc theo sông Đào, đoạn chảy qua cầu Mượu, chúng tôi thấy xuất hiện rất nhiều trang trại chăn nuôi, bãi tập kết rác thải đang “tấn công” nguồn nước thô của nhà máy nước Hưng Vĩnh. 

Nguồn nước ô nhiễm tại trạm bơm cấp 1 cầu Mượu thuộc nhà máy nước Hưng Vĩnh

Được biết, trước đó, vào ngày 3/2/2015, Phòng cảnh sát PCTP phạm về môi trường (PC49) Công an tỉnh Nghệ An cũng đã bắt quả tang vụ xả thải không đúng quy định của Nhà máy nước Hưng Vĩnh có địa chỉ tại 115 đường Nguyễn Sinh Sắc. Vào đêm 03/02, khi một nhóm người đang tiến hành bơm nước để khoáy loãng bùn thải của khu vực xả thải nhà máy nước Hưng Vĩnh để xả ra ngoài môi trường thì đã bị CBCS Đội 2 – PC49 tiến hành bắt quả tang. Tại thời điểm đó, khu vực xả thải của Nhà máy nước Hưng Vĩnh rộng khoảng trên dưới 10 nghìn mét vuông, chia làm hai hố khác nhau. Tại khu vực sát đường Nguyền Tiềm, khối Vĩnh Xuân, phường Đông Vĩnh là một máy bơm nước công suất lớn dùng để bơm nước ra vùng hố xả thải. Tại đây, có hai máy bơm công suất lớn khác tiến hành hút bùn thải đã được khoáy loãng sau đó cho xả thẳng ra khu vực bãi đất trống cạnh đường sắt Bắc – Nam.

Cơ quan chức năng phát hiện Nhà máy nước Hưng Vĩnh xả thải bùn không đạt tiêu chuẩn xử lý ra môi trường hồi tháng 2 năm 2015

Theo người dân sống tại khu vực khối Vĩnh Xuân, phường Đông Vĩnh, trước đây Nhà máy nước Hưng Vĩnh xả thải ra khu vực cánh đồng ở phường Cửa Nam. Tuy nhiên, do người dân phản đối nên đơn vị này đã xây dựng một khu vực xả thải tại khối Vĩnh Xuân, phường Đông Vĩnh. Tại đây, đơn vị này cũng thường xuyên bơm nước xả thải ra ngoài môi trường, gây ô nhiễm.

Người dân hoang mang, lo lắng

Khi được hỏi trước thông tin nguồn nước sinh hoạt hiện nay đang bị ô nhiễm từ nhà máy nước Hưng Vĩnh, người dân sinh sống trên địa bàn TP Vinh vô cùng hoang mang, lo sợ. Hầu hết, người dân hiện nay đang phải dùng nguồn nước từ nhà máy này nhưng khi sử dụng, họ không thấy màu, mùi nhưng việc kiểm tra các chỉ số thì không hề ai biết.

Ông Nguyễn Danh Du, trú tại phường Đội Cung, TP Vinh cho biết: “Lâu nay, gia đình tôi vẫn thường xuyên sử dụng nước máy để sinh hoạt, ăn uống. Những ngày qua, khi nghe thông tin về nguồn nước để nhà máy nước hút lên xử lý sau đó bơm cho người dân sử dụng bị ô nhiễm, chúng tôi rất lo lắng. Khi nguồn nước về đến tận gia đình, chúng tôi không phát hiện ra mùi, màu vị gì nhưng vẫn nơm nớp lo sợ. Bây giờ, nếu không dùng nước máy thì chúng tôi cũng không biết phải lấy nước ở đâu để sinh hoạt”. Cùng chung với nỗi lo sợ nguồn nước thô mà nhà máy nước Hưng Vĩnh bị ô nhiễm, người dân ở TP Vinh đều phải chịu cảnh “khuất mắt trông coi” chấp nhận sử dụng nguồn nước này.

Cơ quan chức năng phát hiện Nhà máy nước Hưng Vĩnh xả thải bùn không đạt tiêu chuẩn xử lý ra môi trường hồi tháng 2 năm 2015

Trao đổi với báo chí, ông Nguyễn Quang Duyên - Phó giám đốc Công ty TNHH MTV nước Nghệ An cho biết: "Thực tế, nguồn nước thô mà nhà máy nước Hưng Vĩnh sử dụng đang bị ô nhiễm là có thật. Thực trạng trên cũng do người dân sinh sông cạnh nguồn nước sông Đào còn thiếu ý thức bảo vệ môi trường. Hiện tại bây giờ để có nước cho nhà máy nước Hưng Vĩnh xử lý sau đó bơm cho người dân sử dụng thì không có nguồn nào khác. Còn nếu muốn cải thiện được chất lượng nguồn nước thô thì phải đợi đến năm 2016 mới có dự án đường ống dẫn nước đưa trực tiếp từ sông Lam về".

Như vậy, với những gì mà người dân phải sử dụng nước sinh hoạt từ nguồn nước thô bị ô nhiễm là có thực tế. Trước đó, trong nhiều đợt kiểm tra tại nhà máy nước Hưng Vĩnh, Trung tâm Y tế dự phòng Nghệ An đã phát hiện nhiều chỉ số tiêu chuẩn theo quy định của đơn vị này chưa đạt như: nhiễm vi khuẩn coliforms; ô nhiễm nước do chất thải hữu cơ, vi sinh vật gây ra, quy trình xử lý nước không đủ chất khử khuẩn hoặc đường ống bẩn…

Được biết, hiện nay, Công ty TNHH MTV nước Nghệ An có trên 70 nghìn hợp đồng sử dụng nước thường xuyên cho người dân TP Vinh và vùng phụ cận. Điều này đồng nghĩa với việc từng ấy người dân vẫn đang phải chịu cảnh sử dụng nước sinh hoạt từ nguồn nước thô bị ô nhiễm. Nỗi lo bệnh tật xảy ra khi sử dụng nguồn nước này là điều mà các "thượng đế" của Công ty TNHH MTV cấp nước Nghệ An đang cảm thấy bất an.